فیزیوتراپی

جدول دروس پایه فیزیوتراپی

جدول دروس اختصاصی رشته فیزیوتراپی

مقاطع تحصیلی

1. کارشناسی در رشته فیزیوتراپی (با مدت زمان حدود 4 سال): در این مقطع تحصیلی، دانشجویان به مبانی علمی و عملی فیزیوتراپی، تشریح آناتومی و فیزیولوژی بدن، روش‌های تشخیصی و درمانی فیزیوتراپی، تمرینات توانبخشی و توانبخشی بعد از جراحی آشنا می‌شوند.
2. کارشناسی ارشد در رشته فیزیوتراپی (با مدت زمان حدود 2 سال): در این مقطع تحصیلی، دانشجویان به مفاهیم و تکنیک‌های درمانی فیزیوتراپی، پژوهش‌های علمی در زمینه توانبخشی حرکتی، مدیریت بالینی و تشخیص و درمان بیماری‌های مرتبط با حرکت می‌پردازند.
3.  دکتری در رشته فیزیوتراپی (با مدت زمان حدود 3-5 سال): در این مقطع تحصیلی، دانشجویان به تحقیقات پیشرفته در زمینه فیزیوتراپی، پژوهش‌های بالینی، توسعه تکنولوژی‌های جدید درمانی و آموزش دانشگاهی می‌پردازند.

گرایش‌های رشته فیزیوتراپی

1. توانبخشی و توانبخشی بعد از جراحی: این گرایش بر روی توانبخشی افراد آسیب دیده از عوارض جراحی یا حوادث تمرکز دارد. متخصصان این گرایش درمانی و تمرینات مناسب را برای بهبود حرکت و کیفیت زندگی بیماران ارائه می‌دهند.
2. فیزیوتراپی ورزشی: در این گرایش، فیزیوتراپیست‌ها بر روی بهبود عملکرد و حرکت ورزشکاران تمرکز دارند. آنها به تشخیص و درمان آسیب‌ها و صدمات ورزشی، توانبخشی بعد از آسیب و بهبود عملکرد ورزشی می‌پردازند.
3.  فیزیوتراپی ارتوپدی: این گرایش بر روی تشخیص و درمان بیماری‌ها وافتراقات ارتوپدی مرتبط با حرکت بدن متمرکز است. فیزیوتراپیست‌های ارتوپدی به توانبخشی و بهبود حرکت و عملکرد بیماران با مشکلات ارتوپدی مانند شکستگی‌ها، آرتروز، آسیب‌های صدمه‌ای و عمل جراحی پس از تروما می‌پردازند.
4. فیزیوتراپی نورولوژیک: در این گرایش، تمرکز بر روی بیمارانی است که مشکلات نورولوژیکی مانند ام‌اس، سکته مغزی و صدمات مغزی دارند. فیزیوتراپیست‌های نورولوژیک با استفاده از تمرینات و تکنیک‌های خاص، بهبود حرکت، تعادل و کیفیت زندگی این بیماران را تسهیل می‌کنند.
5.  فیزیوتراپی کودکان: گرایش فیزیوتراپی کودکان بر روی بهبود حرکت و توانبخشی کودکان با مشکلات توسعه‌ای و ناتوانی‌های حرکتی تمرکز دارد. این گرایش شامل تشخیص و درمان مشکلات مربوط به سیستم عصبی و عضلانی کودکان است.

این فقط چند نمونه از مقاطع تحصیلی و گرایش‌های رشته فیزیوتراپی هستند و در هر کشور و دانشگاه ممکن است تفاوت‌هایی وجود داشته باشد.

اهداف فیزیوتراپی

هدف اصلی فیزیوتراپی، بهبود عملکرد حرکتی، کاهش درد و بهبود کیفیت زندگی افراد است. برای رسیدن به این هدف، فیزیوتراپیست‌ها از روش‌ها و تکنیک‌های مختلف استفاده می‌کنند. در زیر برخی از اهداف فیزیوتراپی را بررسی می کنیم:

• بهبود قابلیت حرکت: هدف اصلی فیزیوتراپی، بهبود قابلیت حرکت افراد است. این شامل افزایش قدرت عضلات، افزایش انعطاف‌پذیری، بهبود تعادل و کنترل حرکتی، و بهبود کارایی حرکتی است.
• تسریع فرآیند توانبخشی: فیزیوتراپی به عنوان بخشی از فرآیند توانبخشی برای افرادی که از آسیب‌ها، جراحی یا بیماری‌های مختلف رنج می‌برند، استفاده می‌شود. هدف این تخصص، تسهیل و تسریع فرآیند بهبودی و بازگشت به فعالیت‌های روزمره است.
• کاهش درد: فیزیوتراپی برای کاهش درد مزمن در ناحیه‌های مختلف بدن استفاده می‌شود. این شامل استفاده از تکنیک‌های مانند ماساژ، تمرینات تقویتی و کششی، الکتروتراپی و دستگاه‌های درمانی است.
• بهبود عملکرد ورزشی: فیزیوتراپی در بهبود عملکرد ورزشی و پیشگیری از آسیب‌های ورزشی نقش مهمی دارد. این شامل توانبخشی پس از آسیب‌های ورزشی، ارائه راهنمایی‌های تمرینی مناسب و تکنیک‌های پیشگیری در ورزش است.
• بهبود کیفیت زندگی: فیزیوتراپی به بهبود کیفیت زندگی افراد کمک می‌کند. این شامل افزایش استقلال در انجام فعالیت‌های روزمره، بهبود وضعیت عاطفی، افزایش اعتماد به نفس و بهبود تعامل اجتماعی است.
• آموزش و راهنمایی: فیزیوتراپیست‌ها به افراد آموزش و راهنمایی درباره نحوه حفظ و بهبود وضعیت حرکتی، اجرای تمرینات مناسب و پیشگیری از آسیب‌های مرتبط با حرکت ارائه می‌دهند.

فیزیوتراپی در حوزه‌های مختلف به عنوان روش درمانی مؤثر استفاده می‌شود.

برخی از موارد کاربرد فیزیوتراپی عبارتند از:

1. آسیب‌ها و جراحی‌های ارتوپدی: فیزیوتراپی برای تسهیل فرآیند بهبودی و توانبخشی بعد از شکستگی‌های استخوانی، جراحی‌های مفصلی (مانند جراحی زانو یا شانه)، عملکرد ناصحیح مفاصل و مشکلات مرتبط با بیماری‌های ارتوپدی مانند آرتروز استفاده می‌شود.
2.  آسیب‌های عضلانی و اسکلتی: فیزیوتراپی در درمان آسیب‌ها و مشکلات عضلانی و اسکلتی مانند کمردرد، درد گردن و شانه، التهابات عضلانی، تمامیت تنظیم‌نشده عضلات و کارآیی نادرست مفاصل مؤثر است.
3. آسیب‌ها و جراحی‌های ورزشی: فیزیوتراپی در توانبخشی و بازگشت به فعالیت ورزشی پس از آسیب‌ها و جراحی‌های ورزشی مانند اسپرین، آسیب‌های رباطی، آسیب‌های عضلانی و شکستگی‌های ورزشی استفاده می‌شود.
4.  اختلالات عصبی: فیزیوتراپی در مواردی مانند فلج‌های عصبی، صرع، اختلالات حرکتی مرکزی و اختلالات عصبی محیطی مانند اعتلال عصب سیاتیک استفاده می‌شود.
5.  توانبخشی پس از عمل جراحی: فیزیوتراپی برای توانبخشی و حرکتی پس از عمل جراحی‌های مختلف، از جمله جراحی قلبی، جراحی عروقی و جراحی ترمیمی استفاده می‌شود.
6. بیماری‌های تنفسی: فیزیوتراپی تنفسی برای بهبود عملکرد ریه‌ها، کاهش تنگی نفس و بهبود تعادل اکسیژن در بیماران با بیماری‌های تنفسی مانند آسم، برونشیت مزمن و آمبولی پلی استفاده می‌شود.
7. کاهش درد مزمن: فیزیوتراپی برای کاهش درد مزمن در مناطق مختلف بدن از جمله کمر، گردن، شانه و مفاصل استفاده می‌شود. این شامل از تمرینات تقویتی، کششی، تمرینات تعادل و کنترل حرکتی، ماساژ، الکتروتراپی و دستگاه‌های درمانی می‌توان استفاده کرد.

این تنها چند مورد از موارد کاربرد فیزیوتراپی هستند و این تخصص به طور گسترده در حوزه‌های مختلف پزشکی و بهبودی استفاده می‌شود. در هر مورد، برنامه درمانی فیزیوتراپیست بر اساس تشخیص و نیازهای فردی تعیین می‌شود و ممکن است شامل ترکیبی از تمرینات، ماساژ، الکتروتراپی و سایر روش‌های درمانی باشد.

چه نوع تمریناتی در فیزیوتراپی استفاده می شود؟

در فیزیوتراپی، انواع مختلفی از تمرینات و تکنیک‌ها برای بهبود عملکرد بدن، تسهیل توانبخشی و کاهش علائم درد و تنگی استفاده می‌شود. برخی از تمرینات و تکنیک‌های معمول در فیزیوتراپی عبارتند از:

1.  تمرینات تقویتی: این تمرینات برای تقویت عضلات ضعیف و بهبود استحکام عضلات استفاده می‌شوند. ممکن است از وزن‌های آزاد، وزن‌های مقاومتی، ماشین‌های وزنه‌برداری یا تمرینات بدنسازی برای این منظور استفاده شود.
2.  تمرینات انعطاف‌پذیری: این تمرینات برای بهبود انعطاف‌پذیری عضلات و مفاصل استفاده می‌شوند. ممکن است شامل تمرینات کششی، تمرینات خم و دراز، و تمرینات گردشی باشد.
3. تمرینات تعادل و کنترل حرکتی: این تمرینات برای بهبود تعادل، استحکام عضلات استوا، و کنترل حرکات دقیق استفاده می‌شوند. ممکن است شامل تمرینات تعادل بر روی یک پای، تمرینات با توپ فیت بال، تمرینات بر روی صفحه استوانه‌ای و تمرینات پروانه‌ای باشد.
4. تمرینات هوازی: این تمرینات برای بهبود قدرت قلب و عروق و سیستم تنفسی، افزایش تحمل بدن به فعالیت و بهبود استقامت استفاده می‌شوند. ممکن است شامل پیاده‌روی، دویدن، دوچرخه‌سواری، شنا و تمرینات هوازی دیگر باشد.
5.  ماساژ: ماساژ در فیزیوتراپی برای کاهش درد، افزایش رفع خون و مایعات بدن، و بهبود انعطافپذیری عضلات استفاده می‌شود. انواع مختلفی از ماساژ مانند ماساژ عمیق با استفاده از فشار، ماساژ لطیف و ماساژ اسپرتی وجود دارد.
6.  الکتروتراپی: در این تکنیک، جریان الکتریکی استفاده می‌شود تا عضلات را تحریک کند و درمان درد و التهاب را زیاد کند. برخی از روش‌های الکتروتراپی شامل تنش الکتریکی عضلانی (EMS)، تحریک عصبی الکتریکی (TENS) و الکتروتراپی برای تسهیل ترمیم بافت است.
7.  دستگاه‌های درمانی:در فیزیوتراپی، از انواع مختلفی از دستگاه‌های درمانی برای تسهیل فرآیند توانبخشی و بهبود عملکرد بدن استفاده می‌شود.

برخی از این دستگاه‌ها عبارتند از:

• دستگاه‌های الکتریکی: این دستگاه‌ها شامل دستگاه‌های الکتروتراپی مانند دستگاه‌های تحریک عصبی الکتریکی (TENS)، تنش الکتریکی عضلانی (EMS) و دستگاه‌های الکتریکی دیگر هستند که از جریان الکتریکی برای تسهیل بهبود و درمان استفاده می‌شوند.
• دستگاه‌های امواج الکترومغناطیسی: این دستگاه‌ها شامل دستگاه‌های فیزیوتراپی مانند دستگاه‌های لیزر، دستگاه‌های میدان مغناطیسی و دستگاه‌های امواج فراصوتی هستند که از امواج الکترومغناطیسی برای تسهیل فرآیند توانبخشی و بهبود درمانی استفاده می‌شوند.
• دستگاه‌های وزنه‌برداری و مقاومتی: این دستگاه‌ها شامل دستگاه‌های وزنه‌برداری، بندها و ترازوهای وزنه‌برداری است که از آنها برای تمرینات تقویتی استفاده می‌شود. با اعمال مقاومت و وزن به عضلات، قدرت و استحکام آنها را بهبود می‌بخشد.
• دستگاه‌های تمرینی: این دستگاه‌ها شامل دستگاه‌های تمرینی مانند دوچرخه ثابت، تردمیل، دستگاه‌های راه رفتن، دستگاه‌های کشش و دستگاه‌های تمرینی دیگر هستند که برای تمرینات هوازی و تقویتی استفاده می‌شوند.
• دستگاه‌های تحریک عضلات: این دستگاه‌ها شامل دستگاه‌های تحریک عضلات مانند دستگاه‌های نوروموسکولار الکتریکی (NMES) و دستگاه‌های فانتوم عضلانی هستند که از جریان الکتریکی برای تحریک عضلات استفاده می‌شوند و بهبود ترمیم و کنترل عضلات را تسهیل می‌کنند.

این تمرینات، تکنیک‌ها و دستگاه‌های درمانی در فیزیوتراپی بسته به نیازهای هر بیمار و شرایط مختلف ممکن است متفاوت باشند.

فیزیوتراپی در بیماران ارتوپد چه کاربردی دارد؟

فیزیوتراپی در بیماران ارتوپدی به منظور بهبود عملکرد حرکتی، کاهش درد، تسهیل توانبخشی و افزایش کیفیت زندگی استفاده می‌شود. در زیر تعدادی از کاربردهای فیزیوتراپی در بیماران ارتوپدی را باهم بررسی می‌کنیم:

1. پس از جراحی ارتوپدی: فیزیوتراپی پس از جراحی ارتوپدی بسیار مهم است. این درمان با استفاده از تمرینات تقویتی، تمرینات انعطاف‌پذیری، تمرینات تعادل و کنترل حرکتی و تکنیک‌های دیگر، به بیماران کمک می‌کند تا عضلات و مفاصل را تقویت کرده، حرکت را بهبود بخشند و بهبود عملکرد حرکتی بدن را تسهیل کنند.
2. درمان آرتروز: فیزیوتراپی در درمان آرتروز (افتادگی استخوان) استفاده می‌شود. تمرینات انعطاف‌پذیری، تقویتی و تعادل، به همراه تمرینات هوازی مناسب، به بیماران کمک می‌کند تا درد را کاهش داده، انعطافپذیری مفاصل را افزایش دهند و قدرت عضلات را تقویت کنند.
3. کاهش درد عضلانی و مفصلی: فیزیوتراپی به عنوان یک روش غیردارویی، به کاهش درد عضلانی و مفصلی در افراد با مشکلات ارتوپدی مانند التهابات مفاصل، کشیدگی عضلات و آسیب‌های ورزشی کمک می‌کند. استفاده از تمرینات انعطاف‌پذیری، تمرینات تقویتی مناسب و تکنیک‌های ماساژ و الکتروتراپی می‌تواند به کاهش درد و بهبود روند بهبودی کمک کند.
4. تسهیل توانبخشی پس از شکستگی‌ها و آسیب‌های مفصلی: فیزیوتراپی در تسهیل فرآیند توانبخشی پس از شکستگی‌ها، آسیب‌های مفصلی و عملیات‌های ارتوپدی مؤثر است. این درمان شامل تمرینات تقویتی، تمرینات انعطاف‌پذیری، تمرینات تعادل و کنترل حرکتی، تمرینات وزنه‌برداری و دیگر تکنیک‌های فیزیوتراپی است که به بیماران کمک می‌کند تا عضلات و مفاصل را تقویت کرده و حرکت را بهبود بخشند.
5. تقویت عضلات و استقامت: فیزیوتراپی به عنوان یکی از روش‌های اصلی تقویت عضلات و افزایش استقامت در بیماران ارتوپدی استفاده می‌شود. تمرینات تقویتی متنوعی برای تقویت عضلات مورد تضعیف و بازسازی عضلات پس از جراحی یا آسیب ارتوپدی ارائه می‌شود. این تمرینات شامل استفاده از وزنه‌ها، ماشین‌های وزنه‌برداری، محدوده حرکتی مفاصل و تمرینات مقاومتی است.
6. بهبود تعادل و کنترل حرکتی: بیماران ارتوپدی ممکن است با مشکلات تعادل و کنترل حرکتی مواجه شوند. فیزیوتراپی با استفاده از تمرینات و تکنیک‌های خاص، این بیماران را در بهبود تعادل، کنترل حرکتی و پیشگیری از سقوط کمک می‌کند.
7. آموزش تکنیک‌های حرکتی صحیح: درمانگران فیزیوتراپی می‌توانند به بیماران ارتوپدی آموزش دهند که چگونه حرکات را به صورت صحیح انجام دهند و نحوه جلوگیری از نیازمندی به تکرار جراحی یا آسیب دیگر را به آنها بیاموزند.

مهم است بدانید که برنامه‌های فیزیوتراپی برای هر بیمار ارتوپدی باید بر اساس وضعیت جسمانی و نیازهای خاص آن فرد تنظیم شود. مشاوره و همکاری با یک فیزیوتراپیست متخصص درمان ارتوپدی، بیماران را در بهبودی و توانبخشی بهتر کمک خواهد کرد.

فیزیوتراپی در اطفال

فیزیوتراپی در اطفال یک رشته تخصصی پزشکی است که با استفاده از تمرینات و تکنیک‌های فیزیکی، بهبود عملکرد حرکتی، توانبخشی و توسعه حرکتی در اطفال را هدف می‌گیرد. این درمان توسط فیزیوتراپیست‌ها انجام می‌شود که تخصص و آموزش لازم را در زمینه توسعه حرکتی اطفال دارند.

درمان فیزیوتراپی در اطفال شامل برنامه‌های تمرینی و تکنیک‌های متنوعی است که بسته به نیازهای هر بیمار، توسط فیزیوتراپیست تعیین می‌شود.

مواردی که رشته فیزیوتراپی کاربرد دارد

• بیماری های استخوان – مفاصل – عضلات
• بیماری های روماتیسمی
• بیماری های اعصاب
• ضایعات ورزشی
• جراحی ها
• بیماری های قلب و عروق
• بیماری های تنفسی
• بیماری های زنان و زایمان
• بیماری های پوستی
• بیماری های کودکان
• سوختگی ها
• معلولان جسمی و حرکتی

کلام آخر

واحد های درسی که دانشجویان در این رشته مطالعه می کنند در شناخت ساختمان بدن و نحوه کار با دستگاه مختلف به آنها کمک می کند فیزیوتراپیست ابتدا باید با قسمت های مختلف بدن اشنا باشد تا بتواند بیماران را درمان کند.